Kapasite faktörü ya da kısa gösterimiyle KF, matematiksel ifadeyle; bir santralin belirli bir süre içinde ürettiği toplam enerjinin, tam kapasite üretebileceği enerjiye bölümüdür.
Kapasite Faktörü Nedir?
Kapasite faktörü ya da kısa gösterimiyle KF, matematiksel ifadeyle; bir santralin belirli bir süre içinde ürettiği toplam enerjinin, tam kapasite üretebileceği enerjiye bölümüdür. Günlük hayatta ise bu terimi şu şekilde ifade edebiliriz; Ali her saat 40 sayfa kitap okuyabilen bir öğrenci olsun. Bu durumda Ali bir gün boyunca toplamda 960 sayfa kitap okuma kapasitesine sahiptir. Ancak Ali günde yalnızca 3 saat kitap okuyabilmektedir. Sonuç olarak Ali'nin günlük okuyabileceği sayfa sayısı 960'ken o yalnızca 120 sayfa okumaktadır. Bu durumda Ali'nin kapasite faktörü 120/960 yani %12,5 olmaktadır. Bu hesaplamayı basit şekilde bir Güneş Enerjisi Santrali için uyarlarsak; Santral kurulu gücü A MW ve 1 yıl içinde santralin ürettiği toplam enerji B MWh olsun. Bu durumda santralin kapasite faktörü:
İfadesiyle hesaplanır. Formülde tüm birimler birbiriyle sadeleşmekte ve Kapasite Faktörünün birimsiz olduğu görülmektedir.
Kapasite faktörü santralin arıza yaşaması, işlevini kaybetmesi, elektrik üretiminin talep olmadığı zamanlarda durdurulması gibi sebeplerden düşebilir. Yakıt olarak katı maddeleri kullanan santrallerin (jeotermal, nükleer, kömür ve biyoenerji) kapasite faktörü çok yüksektir.
Yenilenebilir Enerji Santrallerinin Tipik Kapasite Faktörleri
·
Rüzgâr tarlaları:
%20-40.
·
Dünya çapında
ortalama hidroelektrik: %44.
·
ABD'nin
Massachusetts eyaletindeki fotovoltaik güneş: %12-15.
·
ABD'nin Arizona
eyaletindeki fotovoltaik güneş: %19
·
Jeotermal Enerji:
%70
· Biokütle: %55-%65
Ağustos Ayında Üretim Yapan Santrallerimizin Yakıt Tipine Göre Kapasite Faktörü
EPİAŞ Şeffaflık Platformu’ndan alınan
enerji üretim verileri ve TEİAŞ Ağustos 2021 Kurulu Güç Raporundaki veriler
kullanılarak santrallerin 1 aylık kapasite faktörünü hesapladığımızda Doğalgaz
Santrallerinin %65 ile santraller arasında en yüksek kapasite faktörü ile
çalıştığını gördük.
EPİAŞ Şeffaflık Platformu’ndan alınan enerji üretim verileri ve TEİAŞ Ağustos 2021 Kurulu Güç Raporundaki veriler kullanılarak santrallerin 1 aylık kapasite faktörünü hesapladığımızda Doğalgaz Santrallerinin %65 ile santraller arasında en yüksek kapasite faktörü ile çalıştığı görülmektedir.
Yenilenebilir Kaynaklı Santraller kendi aralarında değerlendirildiğinde ise;
Grafiklerden
de görebildiğimiz üzere Fosil yakıtlar ve doğalgaz kaynaklı santrallerin
Kapasite Faktörü ortalama olarak yaklaşık yüzde 65’tir. Yenilenebilir kaynaklı
santrallerde ise bu durum 25-30 arasında değişmekte. Yenilenebilir santralleri
kendi içinde değerlendirdiğimizde en yüksek kapasite faktörü jeotermal ve
biyokütle santrallerinde. Bunun yanında hidroelektrik santraller ağustos ayı
olmasının da etkisiyle %20,5 ile en düşük kapasite faktörüne sahip.