Doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sadece ev, işyeri ve sanayideki tüketimi ile değil, elektrik enerjisi üretimindeki artan payı ile de tüm Dünya’da petrol ve kömürün aslan payının önüne geçiyor.
Doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sadece ev, işyeri ve sanayideki tüketimi ile değil, elektrik enerjisi üretimindeki artan payı ile de tüm Dünya’da petrol ve kömürün aslan payının önüne geçiyor. Eskiden sadece boru hatları ile iletilerek taşınması yapılan doğal gazın artık sıvılaştırılmış (LNG) ve sıkıştırılmış (CNG) olarak da tedarik edilebilmesi nedeniyle konumu gittikçe sağlamlaşmakta.
Özellikle, Dünya’nın içinde bulunduğu küresel iklim değişikliği krizinin çözümü için çokça bel bağlanan bir enerji kaynağı doğal gaz. Elektrik üretiminde, kömür termik santrallerinin hızla dünya sahnesinden çekilmesi ile oluşan boşluğu hızlı ve güvenilir bir şekilde doğal gaz almakta. Doğal gaz elektrik üretim santralleri; üstün verimlilikleri, yatırımın hızlı gerçekleştirilebilmesi, baz güç sağlayan santraller olarak hizmet verebilmeleri ve çok önemli özellikleri olan elektrik iletim şebekesi dengesizliklerine en hızlı cevap verebilme imkânları gibi avantajları nedeniyle fazlaca tercih edilmekteler.
Selenka Enerji gibi yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimine önem veren ve yatırım yapan şirketler ve ülkeler için iklim değişikliği ile mücadele en önemli kıstaslardan biri. Öte yandan, yenilenebilir enerji kaynaklarının düzenli elektrik sağlama imkânlarının çok kısıtlı olması nedeniyle iletim ve dağıtım elektrik sistemlerinde dengesizliğe neden olmaları doğal gaz santrallerinin önemini artırıyor. Dolayısıyla, daha hesaplı ve daha temiz enerji ile çalışan enerji kaynakları bulunana kadar doğal gaz elektrik santralleri Dünya’daki elektrik enerjisinin olmazsa olmazı olarak devam edeceğe benziyor. Peki bu santrallerin yakıtı olan doğal gaz ve LNG fiyatları Dünya’da ve ülkemizde nasıl seyretti?
Doğal gaz kaynak olarak halen tam gelişmiş rekabetçi bir Dünya piyasasına sahip değil. Dünya çapında, kendini ispatlamış ve gerçek bir rekabetçi ve şeffaf bir hub (merkez) oluşturmuş 2 piyasa var diyebiliriz. Bunlar, Amerika Birleşik Devletleri Louisiana Eyaletindeki Henry Hub (Dünya’nın en büyüğü), Hollanda’daki TTF (belki İngiltere’deki NBP de dahil edilebilir). Bunların dışında, uzak doğu piyasalarının nabzını tutabilecek 3 aday daha olduğu söylenebilir. Bu adaylar şöyle sıralanabilir: (1) 2011 yılındaki tsunami sonrası Fukushima’da yaşanan nükleer santral felaketi sonrası yüksek miktarda LNG kullanmaya başlayan Japonya piyasası, (2) daha önce başarıyla bir petrol hub’ı oluşturmuş olan Singapur piyasası ve (3) yüksek doğal gaz üretimi ve tüketimi gerçekleştirebilen, doğal gaz ihracatı yapan Çin piyasası.
Aşağıda, Amerikan Henry Hub ile Hollandalı TTF piyasalarındaki fiyatların gelişimine yıllar bazında yer verilmekte. Henry Hub fiyatlarının Megawatt-saat başına ABD Doları ve TTF fiyatlarının Megawatt-saat başına Avro olarak verilmekte olduğunu gözden kaçırmayınız. Covid-19 pandemisinin bitişi ile Avrupa’daki doğal gaz fiyatlarının aşırı şekilde yükselmiş olmasından ABD’nin etkilenmemiş olmasının nedeni, Amerika’nın yüksek miktarda doğal gaz üretimine sahip olması, buna karşın Avrupa’nın daha çok Rusya gibi ülkelerin gazına muhtaç olmasından kaynaklanmaktadır. Her ne kadar, doğal gaz LNG olarak kıtalar arasında rahatça taşınabiliyor olsa da LNG’nin Dünya üzerindeki ticareti boru gazı halindeki ticarete göre halen düşük miktarda gerçekleşmektedir. Dolayısıyla, iki piyasa arasında fiyat farklılaşması çokça gözlemlenmektedir.
